امروز اول ذی الحجه، سالروز ازدواج امام علی و حضرت زهرا سلام الله علیهما است که بدین مناسبت به اصول دینی و اساسی زوجین از منظر علامه جوادی آملی می پردازیم.

در دين مبين اسلام امر به ازدواج و تشكيل خانواده يكي از مهمترين توصيه‌هاي راهنمايان ديني به رهروانشان بوده است چنانكه به تعبير بلند رسول عالميان(ص) اعراض از اين مهم با عبارت «فليس منّي» ياد شده است. مطمئناً پيروي از مسير آن حضرت و تبعيّت از سنّت و سيره ايشان در گرو عمل به فرمايشات گهربارشان بوده و بي‌توجهي بدان مذموم است. در اين بين نظر حكيم متأله حضرت آيت الله العظمي جوادي آملي در مناسبت‌هاي مختلف مي‌تواند راه‌هاي اساسي حفظ و تثبيت امر مبارك زندگي زوجين را تقويت بخشد.

آیت الله العظمی جوادی آملی در این باره اظهار می دارند: اساس زندگي انسان بر پایۀ رهنمود كسي است كه ما را آفريد و آن خداي كريم است. انسان چون مثل فرشته‌ها نيست كه بماند براي اينكه نسل محفوظ باشد مسئله نكاح و ازدواج مطرح شد و نكاح و ازدواج هم بايد برابر اصولي باشد كه پايدار باشد و نسل آينده يعني فرزند صالح از اين خانواده برخيزد. لذا ذات اقدس الهي اين مطلب را كاملاً تحليل كرد كه وقتي اقدام مي‌كنيد به نام خدا شروع بكنيد و از خدا فرزند صالح طلب بكنيد.

معظم له با اشاره به وظايف مشترك بین زن و شوهر به رفتار عاقلانه و مورد پذیرش دین در مواجهۀ با مشکلات پرداخته و فرمودند:
زندگي مشترك زن و شوهر يك سلسله وظايف مشترك دارد يك سلسله وظايف خاص را خداي سبحان در قرآ‌ن كريم بيان كرد و هم وظايف مخصوص به هر كدام از دو طرف را.
درباره وظايف مشترك فرمود شما يك هسته مركزي هستيد كه از شما دو نفر فرزندان صالح ظهور مي‌كند ﴿نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتوْا حَرْثَكُمْ أَنَّي شِئْتُمْ وَقَدِّمُوا لْأَنْفُسِكُمْ﴾لذا در طليعه ازدواج فرمود: به فكر فرزند صالح باشيد اين وظيفه مشترك بين زن و شوهر است اما درباره وظيفه مخصوص مردها كه مسئول تأمين زندگي هستند فرمود:﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ﴾يعني با همسرتان راهي كه عقل و دين مي‌پسندد رفتار كنيد؛ او كارگر منزل نيست او كارگزار منزل نيست بلکه او رفيق و دوست و همسر و هم‌سنگ و هم‌وزن شماست يعني طرزي مرد بايد در زندگي داخلي با زن رفتار كند كه نزد دين معرفه باشد.مرد بايد طرزي در منزل زندگي كند كه اين روش, روش عقلاني باشد كه نزد خدا معروف باشد لذا در قرآن كريم فرمود: ﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ﴾

زن وظیفه سکینت و آرامش در خانه را دارد

حضرت علامه جوادی آملی در ادامه به ایجاد آرامش بین زوجین خصوصا به ظيفه مخصوص زنان اشاره کرده و بیان داشتند:
درست است كه مرد مسكن تهيه مي‌كند هزينه تهيه مي‌كند لباس تهيه مي‌كند غذا تهيه مي‌كند اما سَكينت به عهده مرد نيست نه آن قدرت را دارد نه آن وظيفه را،  بلکه این وظيفه مخصوص زن است و ایجاد سكينت و آرامش از زن برمي‌آيد و هم به عهده زن است  چرا که فرمود: ﴿خَلَقَ لَكُم مِنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا﴾ آرامش مربوط به امر عاطفي است اين سرمايه را خدا گرچه به مرد هم داد اما آن قدري كه به زن عطا كرد به مرد عطا نكرد؛ آن مهرباني، آن عاطفه، آن رأفت، آن گذشت، آن حسّ مادري كه در زن هست در مرد نيست چه اينكه آن كار كردن و تلاش و عرق ريختني كه از مرد برمي‌آيد از زن برنمي‌آيد.

اساس زندگی؛ دوستيِ عاقلانه و گذشت عطوفانه از لغزش‌های یکدیگر

صاحب تفسیر تسنیم هماهنگی بین زوجین را در پرتو حیات طیبه که در روایات به قناعت در زندگی نام برده شده میسر دانسته ودستمایه های اساس زندگی را دوستی عاقلانه و مهربانی عطوفانه برشمرده وابراز داشتند:  
بالأخره اين دو عنصر اگر بخواهند با هم هماهنگ باشند هم جهيزيه مي‌خواهد هم مهريه اما هم جهيزيه بايد ساده باشد و هم مهريه چون زندگي پر تلاش و كوشش و پر تجمّل جز دشواري چيز ديگر نيست. همه ما تجربه كرديم ديگر انسان تلاش و كوشش مي‌كند يك فرش تهيه كند، يك اتومبيل تهيه كند، آخر با اقساط هم تهيه كرد ولی ديد آرام نيست، معلوم مي‌شود اين را نمي‌خواست بلکه چيز ديگر مي‌خواست. انسان يك محبوب ازلي مي‌خواهد و خيال مي‌كند كه محبوب او در مال و باغ و راغ است لذا در ذيل آيه سورهٴ مباركهٴ نحل كه اين آيه است ﴿فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً﴾ ما او را به حيات طيّبه نايل مي‌كنيم يا حيات او را طيّب مي‌كنيم وجود مبارك حضرت امير(ع) فرمود: حيات طيّبه, قناعت است يك انسان قانع خيلي بزرگوارانه زندگي مي‌كند. فرمود: ﴿وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَوَدَّةً وَرَحْمَةً﴾ اين دو چيز است كه اساس زندگي را حفظ مي‌كند يكي دوستيِ عاقلانه نسبت به يكديگر و دیگری مهرباني و گذشت عطوفانه از لغزش‌هاي يكديگر.

 جهيزيه معمول, مهريه معمول خب يك امر عادي است  اما آنها هرگز زندگي را گرم نمي‌كند؛ اين دو چيز فرمود زندگي را گرم مي‌كند ﴿وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَوَدَّةً وَرَحْمَةً﴾ دوستيِ عاقلانه و گذشت از لغزش‌هاي ديگران، چون همه ما غير از معصومين بالأخره لغزشي داريم اگر دوستي بر اساس جواني و غريزه باشد همين كه سن بالا آمده غريزه اُفت مي‌كند و اساس خانواده شروع به پاشيدن مي‌كند.

زن و شوهر محرم اسرار هم باشند

معظم له در پایان بحث خود زوجین را به حفظ اسرار خود در همه ابعاد زندگی  توصیه نموده و خاطر نشان کردند:
 در سورهٴ مباركهٴ بقره فرمود: ﴿هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ﴾ زن و شوهر آبروي يكديگر را بايد حفظ بكنند و محرم يكديگر بايد باشند، اسرار يكديگر را براي پدر و مادرشان هم نقل نكنند همان طوري كه لباس آبروي آدم را حفظ مي‌كند و انسان را از سرد و گرم زماني و زميني حفظ مي‌كند زن و شوهر بايد يكديگر را از سرد و گرم حوادث روزگار حفظ بكنند ﴿هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ﴾ همين امور باعث شد كه ذات اقدس الهي بساط زندگي را بر محور مهر و محبّت تشكيل داد آن وقت جامعه‌اي كه خانواده‌اش با اين اصول سامان بپذيرد افراد جامعه هم از همين خانواده‌ها نشئت گرفتند جامعه عقل و مهر خواهد بود براي اينكه همه‌شان از خانواده عقل, همه‌شان از خانواده مهر آمدند ديگر در چنين جامعه‌اي نه فساد است نه اختلاس است نه بر خلاف امنيت است نه بر خلاف امانت.
اميدواريم خداوند همگان را, شيعيان اهل بيت را, همه جوان‌ها را  مشمول مهر خاصّ خود قرار بدهد و زندگي همه را با بركت قرار بدهد.

--------------------------------------------------------------------

سخنرانی معظم له، خردادماه91