اينجانب داراي يك باب منزل مسكوني بوده و از طرف ... يك واحد منزل به من دادند و مدت چند سال اين منزل دومي خالي است. در حال حاضر براي توسعه منزل اوّلي قصد فروش آن را دارم؛ اولاً آيا به اصل قيمت منزل دومي خمس تعلق مي‌گيرد؟

1. به منزل دوم خمس تعلق مي‌گيرد. [و] اگر نياز شأني شما باشد، خمس تعلق نمي‌گيرد.

ثانياً آيا به ارزش افزوده هم خمس تعلق مي‌گيرد؟

2. به ارزش افزوده خمس تعلق مي‌گيرد، چون به اصل منزل خمس تعلق مي‌گيرد.

ثالثاً براي منزل دومي بعد از تحويل گرفتن مقداري هزينه كردم؛ آيا به مبلغ هزينه شده هم خمس تعلق مي‌گيرد.

3. هزينه اگر از مال مخمّس باشد، از اصل فروش كم مي‌گردد و به بقيه خمس تعلق مي‌گيرد.

خريد يا ساخت منزل مسكوني براي فرزند (اعم از پسر و دختر) آيا متعلق خمس است؟

 در صورتي كه هزينهٴ اثناي سال باشد، متعلق خمس نيست.

اگر از پول بين سال منزلي‌ تهيه شود كه به آن نياز است، آيا به آن خمس تعلّق مي‌‌گيرد؟

 اگر پول مفروض از درآمد همان سال باشد نه از [سال] قبل، خمس ندارد.  ٢٢/٢/٧٤

هزينه تعمير منزل كه از پول بين سال تأمين مي‌‌شود، آيا مشمول خمس مي‌‌شود؟

 پولي‌ كه در اثناي‌ سال، صرف تعميرات لازم مي‌‌شود، خمس ندارد.  ٢٢/٢/٧٤

خواهشمند است سال خمسي‌ و ميزان آن را درباره اموال حقير در موارد سه‌گانه ذيل تعيين فرماييد: الف) منزل مسكوني‌ كمتر از مورد نياز. ب) لوازم خانگي‌ كه مورد استفاده است و شايد متعلق خمس قرار گرفته باشد. ج) لوازم خانگي‌ اضافي‌ به مبلغ تقريبي‌ پنجاه هزار تومان؛ از قبيل ظروف، البسه و خوراكي‌.

1. منزل مسكوني‌ كه با درآمد سال تهيه شده خمس ندارد.

2. لوازم خانگي‌ خمس ندارد، مگر از پول ماندهٴ سال قبل تهيه شده باشد.

3. لوازم اضافي‌ كه در واقع جزء لوازم نيست و به عنوان تجمّل تهيه شده خمس دارد.

4. اولين فرصتي كه در پيش‌ داريد را مبدأ سال مالي‌ قرار دهيد.  ١٠/٨/٧٤

كسي‌ كه خانه‌اي‌ از درآمد بين سال بخرد كه مشمول خمس نگردد و پس از چند سال، آن را بفروشد و خانه ديگري‌ بخرد كه به آن نياز دارد، آيا پول فروش منزل مشمول خمس مي‌‌گردد؟ اگر قيمت آن بالا رود، چه حكمي‌ دارد؟

 اگر قبل از فروش خانه قبلي‌ يا همزمان با فروش آن، خانه ديگري‌ كه مورد نياز است بخرد، خمس ندارد.

لطفاً به اين پرسش‌ها پاسخ دهيد:

1. اينجانب در زماني كه دانشجو بوده‌ام مبلغي پول پس‌انداز كرده‌ام و در همان سال‌ها هزينه شد. اين پول هديه‌هاي پدرم بود و قسمتي هم وام دانشجويي بوده است. با توجه به اينكه يقين ندارم كه سال بر آن پول گذشته يا نه و اصل پول‌ها هديه و وام بوده، چه حكمي دارد؛ آيا مشمول خمس مي‌گردد يا نه؟

2. منزلي جهت سكونت خود خريده‌ام و براي پول آن فرش‌هاي مورد نياز منزل خود را فروختم، با توجه به اينكه يقين ندارم كه از زمان خريد تا فروش آن فرش‌ها سال گذشته يا نه، آيا فرش‌هاي مذكور مشمول خمس مي‌گردد يا نه؟

3. مبلغ 200هزار تومان به صورت رهن و اجاره جهت تهيه منزل مسكوني (قبل از خريدن خانه) در اختيار صاحب‌خانه گذاشتم؛ حال با توجه به اينكه يقين دارم قبل از رهن، سال بر پول نگذشته بود و بعد از رهن و تمام شدن مدت آن فوراً پول را براي خريد مسكن هزينه كردم؛ آيا پول مذكور مشمول خمس مي‌گردد يا نه؟

4. اگر كسي پولي را براي امري در گرو بگيرد و صاحب پول آن كار را انجام ندهد ـ مثلاً پولي در گرو سندي باشد و مدتي بگذرد و پول دست نخورده بماند ـ خمس اين پول در گردن كيست؟

5. اگر از پول بين سال منزلي تهيه گردد كه به آن نياز است خمس دارد
يا نه؟

6. اگر كسي منزلي داشته باشد و به دلايلي ـ مثلاً عدم امنيت محل آن ـ فعلاً (مثلاً يك سال) آن را اجاره دهد و خودش در محلي ديگر با اجارهٴ بيشتري منزل اجاره كند، آن منزل آيا مشمول خمس مي‌گردد يا نه؟

7. اگر كسي خانه داشته باشد و از درآمد بين سال خريداري كند و مشمول خمس نگردد و بعد از چند سال به دلايلي مجبور باشد آن خانه را بفروشد و با پول آن، خانه ديگري بخرد كه به آن خانه نياز دارد، آيا پول فروش منزل، مشمول خمس مي‌گردد يا نه؛ و اگر قيمت آن بالا رود چه حكمي دارد؟

8. آيا هديه‌هاي عروسي كه از طرف پدر يا پدر همسر و فاميل هديه مي‌گردد مشمول خمس مي‌گردد يا نه؟ اگر حتي يك سال مورد استفاده قرار نگيرد، در اين صورت چطور؟ آيا هديه ديگر مشمول خمس است يا نه؟

9. اگر كسي منزلي داشته باشد كه نياز به تعمير دارد و در حد شأن خود مي‌خواهد آن را تعمير كند (اين فرد حساب سال دارد) و از اول سال مثلاً تا 10 ماه پول جمع‌آوري كند و پول‌ها را هزينه نمايد، آيا آن پول‌ها مشمول خمس مي‌گردد يا نه؟

1. اگر سال مالي معين باشد و معلوم نباشد كه هزينه بعد از گذشت سال بوده، خمس ندارد.

2. چون فرش‌ها هزينه لازم بوده، متعلّق خمس نيست.

3. فرض مزبور به نظر اينجانب خمس ندارد.

4. فرض مرقوم با گذشت سال، متعلق خمس است.

5. اگر پولِ مفروض از درآمد همان سال باشد، نه از سال قبل، خمس ندارد.

6. اگر پول اجارهٴ منزل قبلي درآمد او محسوب مي‌شود، خمس دارد؛ ولي خود منزل خمس ندارد.

7. اگر قبل از فروش خانه قبلي يا همزمان با فروش آن، خانه ديگري كه مورد نياز است بخرد، خمس ندارد.

8. هديه اگر قابل توجه باشد، خمس دارد و چنانچه اندك باشد، خمس ندارد.

9. پولي كه در اثناء سال صرف تعمير لوازم مي‌شود، خمس ندارد. 22/2/74