محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم در آخرین مقدمه شرایع مرحوم محقق(رضوان الله تعالی علیه) بعد از اینکه اصل سهام ستّه را بیان کردند و اجتماع اینها را هم بیان کردند که چه وقت اینها اجتماع میکنند و چه وقت اجتماع نمیکنند، اجتماع گاهی به لحاظ خود این سهام است که این شش سهم یعنی ثمن و سدس و ثلث و ثلثان و نصف و ربع، این سهام سته کجا اجتماع...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم در مسئله حجب که طبقه ورّاث بعضی حاجب بعضیاند، بنا شد که دو قسم باشد: یک حجب حِرمان است و یک حجب نقصان. حجب حرمان این است که این طبقه حاجب، محجوب را از کل ارث محروم میکند؛ مثل طبقه اول که طبقه دوم را از کل ارث محروم میکند. حجب نقصان این است که حاجب تمام ارث را محروم نمیکند بعضی از ارث را محروم...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم در جریان حجب شرایطی بود، موانعی بود و سهامی بود که قسمت مهم آن اشاره شد. درباره خصوص پدر و مادر، اینها یا اصلاً حجب ندارند یا اگر حجبی باشد حجب نقصان است و نقصان آن هم از سدس کمتر نخواهد شد؛ حجب حِرمانی نخواهند داشت، حجب نقصانی دارند و آنچه که در روایات آمده که أبوین از حجب یک ششم کمتر نمیبرند سهم...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم مسئله حجب از ارث که فقها(رضوان الله تعالی علیهم) مطرح کردند گفتند که این یا حجب حرمان است یا حجب نقصان، این بعد از عبور از دو مرحله است؛ یعنی شخص موجب ارث در آن هست یا موجب نسبی یا موجب سببی و مانع ارث هم یکی از آن موانع و ملحقات موانع در آن نیست؛ کفر و قتل و رقّ و لعان و مانند آن در آن نیست، او جزء...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم مهمترین دشواری که دیگران برای خودشان فراهم کردند مسئله عول و تعصیب است که برخلاف «ما جاء به النبی صلّی الله علیه و آله و سلّم» گاهی گرفتار تعصیب شدند سهمی و بخشی از این میراث را به عَصَبه به فامیلهای مرد که بتواند مبارزه کند جنگجویی کند که هیچ سهمی از ارث نداشت به او بدهند، گاهی هم در جریان عول که...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم آخرین مسئلهای که مرحوم محقق در مسئله حجب ذکر کردند حجب نقصان بود درباره حجب إخوه نسبت به مادر؛ در حقیقت پنج شرط داشت که ایشان چهار شرط را ذکر فرمودند در شرط پنجم تردد کردند بعد نتیجه آن این بود که شرط پنجم هم مانند شرایط چهارگانه قبلی شرطیت دارد[1] لکن برخی از شرایطی که در کتابهای فقهی سایر...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم در ضمن مسئله طبقهبندی ارث، مسئله حجب هم مشخص شد؛ خواه حجب حِرمان خواه حجب نقصان. در جریان طبقه اول که زوجین هستند به عنوان سبب و والدین با أولاد هستند به عنوان نسب؛ زوجین محجوب میشوند «فی الجمله»، والدین محجوب میشوند «فی الجمله»، اما أولاد هرگز محجوب نخواهد شد زیرا اگر أولاد باشد پدر یک چهارم...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم خطوط کلی مسئله میراث عبارت از این است که موجبات ارث چیست؟ موانع ارث چیست؟ طبقات وراثان چه کسانی هستند؟ سهام ورثه چقدر است؟ و فروعات متفرع بر این اصول کلی. موجبات و موانع را بیان فرمودند. طبقات ارث را تحت عنوان حجب ذکر کردند که یا حجب حِرمان است یا حجب نقصان و در حقیقت بازگو کردنِ طبقات ارث است. اما...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم در مسئله حجب که برخی از ورّاث حاجب دیگریاند و بعضی محجوب، این دو مقام بود: یکی حجب حِرمان و یکی حجب نقصان؛ حجب حرمان عبارت از آن است که حاجب محجوب را از کل ارثبری محروم میکند، حجب نقصان این است که حاجب در بخشی از ارث محجوب را محروم میکند. بعد در خلال بحث اشاره شد که «و علی کلا التقدیرین» اینها یا...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم مرحوم محقق چهار مقدمه در آغاز کتاب ارث در شرایع ذکر کردند که سه مقدمه را ـ به خواست خدا ـ گذراندیم، مقدمه چهارم که قبل از مقاصد هست در بیان مقدار سهام است. در جریان مقدار سهام چند تا مسئله است: یکی اینکه این ﴿أُولُوا الأرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَی بِبَعْضٍ﴾[1] تبیین اولویت چگونه است که طبقه اول و دوم و...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم بعد از جریان موجبات ارث و موانع ارث، نوبت به مسئله حجب رسید که بعضی از ورثه مقدم بر دیگری هستند لذا حاجب او محسوب میشوند و این حجب هم دو قسم بود یا حجب حرمان بود یا حجب نقصان؛ منتها فروع فراوان دیگری هم داشت که به بعضی از آنها اشاره شد و به بعضی دیگر اشاره میشود. یک حجب غیبتی است که خود حاجب هم...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم در جریان حجب همانطور که قبلاً ملاحظه فرمودید، گاهی طبقه حاجب است و گاهی درجه حاجب است؛ طبقه حاجب باشد مثل اینکه أولاد حاجب جدّ یا إخوه و أخوات میت هستند، درجه حاجب باشد مثل اینکه والد مانع ولد هست چون نوه و فرزند هر دو در طبقه اول از نظر میراث هستند وقتی کسی مُرد أولاد او «و إن نزلوا» و أبوین او ـ «و...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم تاکنون روشن شد که موجبات ارث چیست و موانع ارث بعضی از اقسام آن معلوم شد که چیست. اولین مانعی که برای ارث مطرح است مسئله کفر است و این کفر گاهی اصلی و گاهی تبعی است. کفر اصلی آن است که کسی بمیرد و فرزند او بالغ باشد و ـ معاذالله ـ کافر، کفر تبعی آن است که خودش کافر باشد و فرزندان غیر بالغ داشته باشد که...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم آنطوری که مرحوم محقق شرایع را تنظیم کردند، بخش اول کتاب ایشان در ارث راجع به مقدمات چهارگانه است گرچه در المختصر النافع به صورت سه مقدمه اکتفا کردند،[1] بخش دوم درباره موجبات و موانع ارث است، بخش سوم درباره ملحقات است که مثل ولدِ لعان و مانند آن.[2] در بخش پایانی مسئله أولای این مقدمه که چهار تا...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم مرحوم محقق در آغاز کتاب شریف میراث شرایع، چهار مقدمه را به عنوان طلیعه امر ذکر میکنند، بعد وارد مباحث کلی و خصوصی ارث میشوند.[1] مقدمه أولیٰ موجبات ارث است که سبب ارث چیست؟ روشن شد که سبب ارث نسب است و سبب به معنای جامع که شامل زوجیت و ولاء میشود که ولاء سبب ارث است و در حقیقت ارث در قبال معاملات...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم مرحوم محقق(رضوان الله تعالی علیه) در بحث موانع ارث قبل از ورود در مقدمه سوم، چند تا مسئله ذکر کردند که مسئله اوّل و دوم گذشت. مسئله اول این بود که اگر یکی از والدین مسلمان بودند این اسلام تبعی شامل حکم فرزند هم میشود، فرزند او مسلمانِ حکمی است لازم نیست که هر دو پدر و مادر مسلمان باشند؛ حکم تبعی در...

محتوای سایت

  بسم الله الرحمن الرحیم مرحوم محقق تقریباً با یک روال، شرایع و المختصر النافع را به این صورت تنظیم کرد که مقدماتی است و مقاصدی است و لواحق؛ در مقدمات مسئله موجبات ارث، موانع ارث اینها را ذکر میکند، در مقاصد، سهام را مشخص میکند و در لواحق، آنهایی که فرزند لعاناند و مانند آن، آنها را بازگو میکنند همین روش و نظم را با یک وضع مختصرتری در المختصر...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم تاکنون روشن شد که در حقیقتِ ارث دو بیان است: یکی اینکه در ارث مال از مالک به مالک دیگر منتقل میشود، تعبیر آن این است که ﴿یُوصیکُمُ اللَّهُ فی‏ أَوْلادِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ﴾[1] یا ﴿نَصیباً مَفْرُوضاً﴾، ﴿مِمَّا تَرَکَ الْوالِدان﴾[2] و مانند آن که محور اصلی جعل الهی، انتقال مال...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم مرحوم محقق در آغاز این کتاب شریف فرائض، مسئله موجبات ارث و همچنین موانع ارث را ذکر کردند و آنچه که مورد اتفاق این بزرگان فقهی است آن است که کفر حدوثاً و بقائاً مانع ارث است. اگر فرزند کسی قبل از مرگ او کافر بود و بعد از مرگ او همچنان به کفر باقی است، از ارث محروم است و اگر در زمان حیات او مسلمان بود و...

محتوای سایت

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم قبل از ورود در مسائل چندگانه که مرحوم محقق مطرح کردند در تتمه بحث موانع ارث، این چند نکته باید ملحوظ باشد. مطلب اول این است که موجبات ارث را در اول تقسیم کردند گفتند یا نسب است یا سبب است یا ولاء، بعد معلوم شد که این از سنخ قسم شیء قسیم شیء خواهد بود. تقسیم علمی آن است که بگوییم موجب ارث یا نسب است یا...