به استحضار ميرساند:
- جمعي از جانباختگان منا[1] را بدون اذن اولياء دم بر اساس اظهار نظر مأموران سعودي طبق مذهب حاكم عربستان غسل داده, كفن كرده اقامه نماز گرديده و درم نطقه حرم دفن كردهاند. حال با توجه به اينكه اولياي دم خواستار بازگشت جنازه عزيزانشان به ايران هستند تكليف شرعي چيست؟ آيا نبش قبر و انتقال جايز است؟
- اجساد برخي از عزيزان دفن شده به صورت ناشناس دفن شده است با توجه به درخواست بازماندگان مفقودين و لزوم شناسايي اجساد, آيا نبش قبر و انتقال جايز است؟
نماينده ولي فقيه در امور حج و زيارت و سرپرستي حجاج ايراني
بسم الله الرحمن الرحيم و اياه نستعين
- از خداي سبحان غفران و رضوان ضيوفالرحمن و اجر و صبر بازماندگان معزّز و محترم مسئلت ميشود.
- نبش قبر در مفروض سؤال بر خلاف مصلحت و در بعضي از حالات بر خلاف احتياط لازم است.
جوادي آملي / 3 محرم الحرام 1437
[1] . اين حادثه در مراسم حج سال 1436 هـ.ق / 1394 هـ.ش رخ داده است و تعداد 2236 نفر از كلّ حاجيان و تعداد 465 نفر از حاجيان ايراني در حال احرام جان باختند و اين رخداد بر اثر سوء مديريت و شبه عمد مسئولان حج آلسعود به وقوع پيوست و در ميان آنان برخي از عالمان و مسئولان ايراني از جمله سردار لولاگر مسئول اطلاعات و عمليات كل سپاه پاسداران, آقاي ركنآبادي سفير سابق ايران در لبنان, آيت الله مؤيدي قمي و حجتالاسلام و المسلمين قليپور گيلاني از اساتيد معروف حوزه علميه قم, حضور داشتند.